1900 2039
khcn@ntt.edu.vn
Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, ban hành về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đang nhận được sự kỳ vọng lớn từ cộng đồng khoa học. Theo các chuyên gia, Nghị quyết này không chỉ giúp tháo gỡ những điểm nghẽn trong các cơ chế chính sách hiện tại mà còn tạo ra một luồng gió mới thúc đẩy sức sáng tạo trong nghiên cứu và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Định Hướng Đổi Mới: Khuyến Khích Đổi Mới Sáng Tạo, Chấp Nhận Rủi Ro
Nghị quyết 57 tập trung vào việc tháo gỡ các rào cản trong cơ chế chính sách, mở ra hướng đi mới với quan điểm “đổi mới sáng tạo phải được khuyến khích, không thể quản lý bằng cách cấm đoán”. Chính phủ cho phép thử nghiệm các sáng kiến mới từ thực tiễn, chấp nhận rủi ro và thời gian trễ trong nghiên cứu khoa học, đồng thời khuyến khích các cơ quan nghiên cứu xây dựng các cơ chế hỗ trợ nhà khoa học thành lập, điều hành các doanh nghiệp dựa trên kết quả nghiên cứu của mình. Các cơ chế tài chính linh hoạt cũng sẽ được triển khai thông qua các quỹ phát triển khoa học và công nghệ, giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, dễ dàng tiếp cận vốn đầu tư cho chuyển đổi số và các sáng kiến đổi mới công nghệ.
Thực Tiễn Ứng Dụng: Nhà Khoa Học Được Khuyến Khích Tạo Sản Phẩm Mới, Dám Chấp Nhận Thử Thách
TS. Huỳnh Thiên Tài, nhà khoa học trong lĩnh vực hóa học, nhận định rằng việc Nghị quyết 57 cho phép chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu là một bước đi đúng đắn, hoàn toàn phù hợp với bản chất của khoa học. Theo ông, trong trường hợp nghiên cứu không thành công, nhà khoa học sẽ không phải chịu trách nhiệm về việc bồi thường ngân sách, thay vào đó là công bố kết quả thất bại để cộng đồng học hỏi và tránh lặp lại sai lầm. Cơ chế này sẽ giúp giải quyết vấn đề mà nhiều nhà nghiên cứu hiện nay phải đối mặt: nỗi lo không hoàn thành sản phẩm nghiên cứu đúng theo kế hoạch ban đầu, điều này đôi khi gây áp lực và kìm hãm sự sáng tạo.
Về cơ chế tài chính, TS Tài đánh giá cao mô hình quỹ phát triển khoa học, vì nó giúp “cởi trói” cho nhà khoa học khỏi các thủ tục rườm rà hiện tại. Các nghiên cứu sẽ được cấp ngân sách theo tiến độ công việc và kết quả từng giai đoạn, cho phép các nhà khoa học tự do quản lý kinh phí nghiên cứu mà không bị bó hẹp trong các quy trình hành chính.
Bên cạnh đó, TS. Tài cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ các nhà khoa học trẻ. Ông cho rằng, các nhà nghiên cứu trẻ tài năng cần được khuyến khích và đầu tư từ các quỹ nghiên cứu để phát triển khả năng và chuyên môn, góp phần tạo dựng một nền khoa học công nghệ vững mạnh cho quốc gia.
Doanh Nghiệp Khoa Học Công Nghệ: Được Khuyến Khích và Hỗ Trợ
Kỹ sư Lê Trung Hiếu, Giám đốc công ty công nghệ Ewater tại TP.HCM, chia sẻ rằng việc nghiên cứu và phát triển công nghệ luôn gắn liền với tính rủi ro cao, nhưng nếu thành công, lợi nhuận thu được sẽ rất lớn. Ông Hiếu cho rằng, các doanh nghiệp khoa học công nghệ, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, sẽ có động lực phát triển hơn khi các cơ chế ưu đãi và hỗ trợ từ Nghị quyết 57 được triển khai. Các doanh nghiệp trong khu công nghiệp công nghệ sẽ được hưởng ưu đãi về thuế, mặt bằng và các chi phí khác, tạo điều kiện thuận lợi để đầu tư vào nghiên cứu và chuyển đổi số.
Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ sản phẩm nghiên cứu trong nước và ưu tiên ứng dụng sản phẩm trong giai đoạn đầu để tạo thị trường cho các doanh nghiệp trong nước, từ đó giúp các doanh nghiệp nhỏ vượt qua khó khăn cạnh tranh với hàng nhập khẩu.
Nghị Quyết 57: Bước Đột Phá Cho Khoa Học Công Nghệ Việt Nam
Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, Nghị quyết số 57 là một bước tiến đột phá, tạo ra một cuộc cách mạng trong nhận thức và phương thức làm việc của ngành khoa học công nghệ. Ông cho biết, hiện nay còn nhiều nguồn lực trong ngành khoa học chưa được khai thác triệt để, và Nghị quyết 57 sẽ giúp giải quyết những điểm nghẽn đó, đặc biệt là trong việc tháo gỡ các khó khăn về nhận thức và thể chế.
Thứ trưởng Duy cũng cho rằng, việc đầu tư cho khoa học công nghệ không thể nhìn nhận chỉ trong ngắn hạn, vì đây là những khoản đầu tư lâu dài, có độ trễ và rủi ro. Nghị quyết 57 nhấn mạnh việc chấp nhận rủi ro và độ trễ trong nghiên cứu và chuyển đổi số, điều này đòi hỏi một sự thay đổi lớn trong tư duy và quan điểm, không chỉ từ phía cơ quan quản lý mà còn từ toàn xã hội.
Cơ Hội và Thách Thức Trong Thực Thi Nghị Quyết
Việt Nam có nhiều lợi thế khi triển khai Nghị quyết 57, như nguồn nhân lực chất lượng cao, nền tảng nghiên cứu về công nghệ số vững mạnh, và thị trường trong nước lớn. Việc tham gia các hiệp định thương mại tự do cũng giúp Việt Nam có thêm cơ hội hợp tác quốc tế, từ đó thúc đẩy khoa học công nghệ và chuyển đổi số.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Duy cũng nhận thức được rằng, việc thực hiện Nghị quyết sẽ không hề đơn giản. Thời gian là yếu tố quan trọng trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, do đó các cán bộ quản lý cần có sự linh hoạt và thay đổi trong cách thức, tốc độ làm việc để các cơ chế mới được triển khai rộng rãi và nhanh chóng, đáp ứng được yêu cầu của thời đại.
Với sự ra đời của Nghị quyết số 57, Việt Nam hy vọng sẽ giải phóng sức sáng tạo, nâng cao năng lực nghiên cứu và đổi mới sáng tạo trong nước, đồng thời gia tăng năng lực cạnh tranh toàn cầu trong các lĩnh vực khoa học công nghệ và chuyển đổi số.
Viết Phan – KHCN
